De zomer van Pastoor bv: een reis door Nederland en haar dialecten (deel 2)

Na een tussenstop op het kantoor reisden de collega’s van Pastoor bv verder door Nederland. Noor besloot om een route langs de Utrecht grachten te fietsen. Toen ze langs een picknickbankje fietste werd ze geroepen, Messie! De jongen op de picknickbank nodigde Noor uit om samen een Boogie te eten. Noor had geen idee waar de jongen het over had, maar het bleek een heerlijke boterham met pindakaas te zijn! Met een goed gevulde maag fietste ze verder.

Ten opzichte van het Zuiden van het land, was de g in het Westen van het land een stuk harder. Dit merkte Celine in Zuid-Holland. In Den Haag probeerde ze in een drukke straat haar auto te keren. Al snel riep iemand dat dat niet zou kennen. Oh ja, bedacht Celine zich. Kunnen wordt hier uitgesproken als kennen. Als je iets dus niet kent betekent dat niet dat je niet weet wat het is, maar dat het simpelweg niet kan.

Vanuit Zuid-Holland vertrok René naar Noord-Holland om daar het water over te steken naar Friesland. In de auto hoorde hij het Friese nummer Wer bisto. Het Fries is geen dialect bedacht hij, maar een officiële taal. Het Fries onderscheidt zich van dialecten in Nederland doordat de taal een duidelijke grammatica heeft. Daarnaast heeft het Fries een historische ontwikkeling meegemaakt en zien sprekers het Fries echt als taal. Friezen gebruiken hoi zowel als groet én als manier om gedag te zeggen. Wanneer je de provincie weer verlaat kun je dus gerust hoi! roepen, ook al ga je weg.

Marlies was, net als René, deze zomer in het Noorden van het land te vinden. Toen het zonnetje doorbrak hoorde ze in de supermarkt Wie goan dik doun in de toene! Marlies had geen idee wat dat betekende, maar zag de Groningers wel met kolen voor op de barbecue lopen. Toen ze vroeg wat het betekende vertelden de Groningers dat het Wij gaan barbecueën! betekent. Goed om te weten voor de volgende keer dat het zonnetje schijnt in Groningen, dacht Marlies.

Deze zomer kwam Pastoor bv een paar mooie uitspraken tegen in verschillende provincies. Van dag ôôr als groet in Zeeland, tot hoi om gedag te zeggen in Friesland. Nederland is een klein landje, maar zit vol met taalvariatie. Toch geven verschillende taalexperts aan dat er steeds minder dialect gesproken wordt. De taalvariatie per regio wordt minder, waardoor de verschillende dialecten steeds meer op elkaar gaan lijken. Dialecten krijgen het karakter van een accent, waaraan je kan horen uit welk gedeelte van Nederland iemand komt. Denk bijvoorbeeld aan een zachte g of een harde g.

Of Nederland ooit dialect vrij zal zijn en wat dit betekent voor de ontwikkeling van het dialect, is een kwestie om over na te denken. Deze zomer kwamen de collega’s van Pastoor bv in ieder geval nog genoeg verschillende uitspraken tegen. En mocht de dag tóch aanbreken dat iedereen standaard Nederlands spreekt, en alle dialecten zijn vervaagd, dan staan wij voor je klaar met de training Correct Nederlands schrijven!