De stemmen zijn geteld. Er kan er maar één de winnaar zijn. Met geduchte tegenstanders als ‘klimaatspijbelaar’, ‘klimaatdrammer’ en ‘bezorgschaamte’ is ‘boomer’ afgelopen dinsdag uitgeroepen tot Van Dale Woord van het Jaar 2019. Van de negentien woorden, die dit jaar zijn ontstaan en ingestuurd werden door het publiek, kreeg ‘boomer’ bijna 42 procent van de stemmen. Wat betekent het? En wat betekent het voor de ontwikkeling van de Nederlandse taal?

Ok, boomer!

Een ‘boomer’ is volgens de Van Dale ‘een persoon van gevorderde leeftijd, met ouderwetse denkbeelden of conservatieve opvattingen’. Het woord wordt vooral veel door jongeren gebruikt en is afgeleid van het Engelse ‘babyboomer’. Maar in tegenstelling tot babyboomers gaat het niet per definitie om oudere mensen. Het kan ook gaan om twintigers of dertigers, met conservatieve of terughoudende ideeën. Het woord groeide snel uit tot een wereldwijde uitspraak. Begin november sprak de Nieuw-Zeelandse parlementariër Chlöe Swarbrick het parlement aan op het in haar ogen krachteloze klimaatbeleid. Haar toespraak werd onderbroken door een oudere collega die haar de mond snoerde met ‘Ok, boomer.’ De video ging viral. De woordenwisseling betekende ongeveer zoiets als: “Klets maar lekker door, ouwe!”

Van ‘ontvrienden’ tot ‘blokkeerfries’

De eerste Nederlandse verkiezing voor woord van het jaar is in 2003 opgezet. Toen was het woord ‘gamen’ de winnaar. Sinds 2007 werd er een voorselectie gemaakt van genomineerde woorden. Hieruit koos het publiek een winnaar. Dit zijn de winnaars van de afgelopen tien jaar:

2018: blokkeerfries
2017: appongeluk
2016: treitervlogger
2015: sjoemelsoftware
2014: dagobertducktaks
2013: selfie
2012: project X-feest
2011: tuigdorp
2010: gedoogredenering
2009: ontvrienden

Taalverrijking of taalverloedering?

De taalontwikkelingen gaan razendsnel. In 2003 was ‘gamen’ nog woord van het jaar. Tegenwoordig kunnen we dit niet meer wegdenken uit het Nederlandse vocabulaire. Hetzelfde geldt voor ‘ontvrienden’ (2009) of ‘selfie’ (2013). Deze taalverrijking vloeit voort uit veranderende behoeften van sprekers. Nieuwe woorden als ontvrienden en selfie hebben een duidelijke functie. Ze drukken een activiteit uit die in de huidige samenleving plaatsvindt, terwijl dat vroeger niet zo was. Ook draagt de nieuwe taal bij aan identiteitsvorming. Het is de verbindende factor binnen subgroepen en verstrekt de identiteit daarvan. Volgens ons dus een onvermijdelijke verandering die we omarmen!